قابوس‌نامه یکی از آثار ارجمد زبان فارسی در قرن پنجم هجری قمری/یازدهم میلادی است که عنصر المعالی کیکاوس بن قابوس برای فرزندش گیلان‌شاه در چهل و چهار باب نوشته است. او خواسته است بدین وسیله تجربیات خویش را در اختیار فرزندش بگذارد و او را راهنمایی کند و مسائل مختلف زندگانی و هنرها و پیشه‌های گوناگون آن زمان را بدو بیاموزد تا اگر به امارت نرسد راه‌های مختلف معیشت را بداند. آغاز نگارش کتاب در ۴۷۵ قمری/۱۰۶۴-۱۰۶۵ میلادی یعنی در ۶۳ سالگی نویسنده بوده است.
اصل نیکی
اگر از روی دین ننگری، از روی مردی خود نگر، که پدر و مادر سبب نیکی و اصل پرورش تو هستند، چون در حق ایشان مقصر باشی، چنان نماید که تو سزای هیچ نیکی نیستی که آن‌کس که او حق‌شناس نیکی اصل نباشد، نیکی فرع را هم قدر نداند.
عنصرالمعالی، قابوس‌نامه ، باب پنجم
- ۹۷/۰۵/۰۶