تاریخ هجری چگونه بنیان‌گذاری شد؟

#تاریخ_هجری با هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه آغاز شد. این تاریخ به سال‌های قمری است که آغاز آن به دیدار ماه بستگی دارد. این تاریخ در زمان خلیفه‌ی دوم به دست ایرانیان بنیان‌گذاری شد.

بیشتر بخوانید

نقش مال حرام در رویداد کربلا

کربلا در سال ۶۰ هجری رویدادی خونین را  تجربه کرد که از جنبه‌های مختلف درباره‌ی آن بحث شده است. کسانی که پیروان پیامبر اسلام به شمار می‌آمدند، امام حسین (ع) نوه‌ی همان پیامبر را به بدترین شیوه کشتند. آن حضرت به کشندگان خود گفت: «شکم‌های شما از مال حرام پر شده است.» این مال حرام از کجا آمده بود؟ بیش‌تر این مال از غارت مردم ایران و روم به دست آمده بود. در این جا فقط به چند رویداد غارتگرانه پیش از رویداد کربلا اشاره می‌شود تا بدانیم «مال حرام» چگونه فراهم آمده بود.

بیش‌تر بخوانید

امیراعلم و بنیان‌گذاری پزشکی نوین در ایران

دکتر امیراعلم (۱۲۵۵-۱۳۴۰ش)، از دانش آموختگان مدرسه پزشکی لیون فرانسه، بیش از ۵۵ سال برای پیشرفت بهداشت و آموزش پزشکی نوین در ایران کوشید. او استاد تشریح (کالبدشناسی) در دارالفنون و سپس دانشگاه تهران، عضو مجلس حفظ الصحه و از بنیان گذاران سازمان های بهداشتی نوین در ایران بود. او بنیان گذار بیمارستان احمدیه و بنیان گذار نخستین درمانگاه ویژه زنان (امروزه به نام بیمارستان امیراعلم) بود. شیر و خورشید سرخ (امروزه به نام هلال احمر) را او بنیان نهاد.

بیش‌تر بخوانید

تیمورتاش و کوشش برای افزایش درآمد نفتی ایران

تیمورتاش (پسر کریم دادخان، از حاکمان منطقه‌ی تاریخی جاجرم در خراسان) دومین شخص ممکلت در دهه‌ی نخست حکومت رضاخان بود. او خواهان افزایش سهم ایران از درآمدهای شرکت نفت انگلستان در ایران و گرفتن مالیات از این شرکت بود. او می‌دانست که مالیات پرداختی شرکت نفت به دولت بریتانیا چند برابر مبلغی است که ایران به عنوان حق امتیاز دریافت می‌کند. از این رو، بحث گرفتن مالیات از این شرکت را پیش کشید و خواهان کاهش مناطق بهره‌برداری انگلیسی‌ها از منابع نفتی ایران شد.

بیش‌تر بخوانید

ناصرالدین شاه و سفر به جاجرم

ناصرالدین شاه قاجار دو بار به خراسان سفر کرد، یکی در ۱۲۸۵ق و دیگری در ۱۳۰۰ق/۱۸۸۳م. در سفر دوم، دکتر تولوزان فرانسوی و محمدحسن خان اعتماد السلطنه همراه او بودند. شاه در این سفر به انشای سفرنامه  پرداخت که به خط نستعلیق میرزا محمدرضا کلهر نوشته شده است. چند نقاشی دارد که اثر میرزا ابوتراب غفاری است. شاه در این سفر پس از رسیدن به منطقه‌ی کالپوش که در میان سه استان خراسان، سمنان و گلستان قرار دارد، به سوی جاجرم در مرز خراسان راهی می‌شود. در این جا بخشی‌هایی از سفرنامه‌ی شاه که مربوط به سرزمین کهن جاجرم است، بازنویسی شده است.

بیش‌تر بخوانید

تریاک از نظر ابن سینا و ناصرالدین شاه

تریاک در اصل به معنای پادزهر است اما امروزه به شیره‌ی گیاه خشخاش گفته می‌شود. حدود ۱۲ درصد این شیره را ماده‌ی مورفین می‌سازد. مورفین مسکن درد است اما بسیار اعتیادآور است. برخی می‌گویند که تریاک برای دیابت (مرض قند) یا بیماری قلب مفید است. برخی فراتر رفته و آن را درمان هر دردی می‌دانند. با این همه، پژوهش‌های دقیق امروزی از آسیب‌های مصرف این ماده اعتیادآور برای بدن می‌گویند. نظر پرشکان پیشین از جمله ابن سینا در این باره چیست؟ آیا می‌دانید این ماده از صادرات ایران در دوره‌ی ناصرالدین شاه بود؟

بیش‌تر بخوانید

ساسانیان بر چه اصولی حکومت می‌کردند؟

ساسانیان یکی از درخشان‌ترین فرمانروایی‌های تاریخ ایران و جهان را بنیان نهادند. فرمانروایان بزرگ این دودمان ایرانی بر پایه‌ی اصولی به اداره‌ی کشور می‌پرداختند که در نامه‌ای از اردشیر بابکان ثبت شده است. این نامه به نام اندرزنامه‌ اردشیر بابکان شناخته می‌شود. اردشیر بابکان بنیان‌گذار حکومت ساسانیان بود. اندرزنامه‌ اردشیر بابکان پس از اوستا کهن‌ترین نوشته‌ای است که به صورت کتاب از ایران باستان برجای مانده است. این اندرزنامه اصول نظری حکومت ساسانیان را بازگو می‌کند.

بیش‌تر بخوانید

بازتاب تمدن ایران باستان در دوره‌ی اسلامی

یران باستان به دورانی پیش از ورود عرب‌های مسلمان به ایران گفته می‌شود. آن دوران را با فرمانروایی‌های باشکوه هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان می‌شناسیم. ایرانیان در سراسر دوران ایران باستان دستاوردهای تمدنی و فرهنگی برجسته‌ای داشتند. نظر به تقسیم تاریخ ایران به دو دوران بزرگ پیش از اسلام و پس از اسلام و آسیب‌هایی که ایران از حمله‌ی عرب‌ها دید، برخی گمان می‌کنند که همه‌ی دستاوردهای ایران باستان نابود شد و فرهنگی جدا از پیشینه‌ی کهن ایرانیان در دور‌ه‌ی اسلامی پدید آمد. پژوهش‌های دقیق خلاف این نظر را نشان می‌دهند.

بیش‌تر بخوانید

حمله مغول به ایران و به قدرت رسیدن بدکاران و غارتگران

مغول و حمله‌ی مغول با یادآوری یکی از بدترین دوره‌های تاریخ ایران همراه است. ویرانی، غارت، سوزاندن، کشتن و تجاوز به نام مغولان پیوند خورده است. هر گاه که نام مغول را به زبان می‌آوریم ممکن است این سخن تاریخی را برای ما بازگو کنند: «آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند.» در این که مغولان با ایران و مردمش چنین رفتاری کردند، شکی نیست. با این همه، گزارش‌های تاریخی می‌گویند که در این دوره‌ی پرآشوب برخی از ایرانیان با مردم رفتاری بدتر از رفتار مغول داشتند. ویرانگری این بخش از جامعه‌ی ایرانی کم‌تر از حمله‌ مغول نبوده است.

بیش‌تر بخوانید

پیتزا را سرباز هخامنشی اختراع کرد

پیتزا یکی از خوراکی‌های دلخواه بسیاری از مردم در سراسر جهان شده است. ممکن است گمان کنید که این غذای آسان‌پز در کشورهای غربی و در سال‌های اخیر اختراع شده است. اما باستان‌شناسان گمان می‌کنند مردمان دوران سنگ نیز پیتزا می‌خوردند. سندهای تاریخی نشان می‌دهد که سرباز ایرانی در دوره‌ی هخامنشیان پیتزا می‌خورده است.

بیش‌تر بدانید